Đáo hạn ngân hàng là một khái niệm quen thuộc trong lĩnh vực tài chính, chỉ ngày cuối cùng bạn phải hoàn tất nghĩa vụ thanh toán với ngân hàng, bao gồm cả gốc và lãi theo hợp đồng đã ký. Đây là một cột mốc cực kỳ quan trọng, dù bạn là người đi vay hay người gửi tiết kiệm. Hiểu rõ về đáo hạn không chỉ giúp bạn chủ động về tài chính mà còn tránh được những rủi ro không đáng có như nợ xấu hay lãi phạt. Nếu bạn đang tìm hiểu về các hình thức vay vốn an toàn, việc nắm vững khái niệm đáo hạn ngân hàng là gì là bước đầu tiên.
Đáo hạn ngân hàng là gì?
Khác với đáo hạn dư nợ thẻ tín dụng, đáo hạn ngân hàng là thời điểm kết thúc thời hạn của một hợp đồng tín dụng (hợp đồng vay) hoặc hợp đồng tiền gửi (sổ tiết kiệm) mà bạn đã ký với ngân hàng.
- Đối với khoản vay: Ngày đáo hạn là hạn chót bạn phải trả hết toàn bộ số tiền gốc còn lại và lãi phát sinh cho ngân hàng.
- Đối với sổ tiết kiệm: Ngày đáo hạn là ngày bạn có thể rút cả gốc lẫn lãi mà không bị phạt. Nếu bạn không rút, ngân hàng có thể tự động gia hạn sang một kỳ hạn mới.
Cần nhấn mạnh rằng, “đáo hạn” không phải là tên một sản phẩm hay dịch vụ. Nó là một thuật ngữ chỉ một thời điểm cụ thể, một điều khoản quan trọng được quy định rõ trong mọi hợp đồng tài chính với ngân hàng.
Phân biệt đáo hạn, giải chấp và tất toán
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa ba khái niệm này. Thực tế, chúng có ý nghĩa hoàn toàn khác nhau. Hãy cùng xem bảng so sánh dưới đây để hiểu rõ hơn nhé.
| Tiêu chí | Đáo hạn | Giải chấp | Tất toán |
|---|---|---|---|
| Bản chất | Là thời điểm kết thúc hợp đồng vay hoặc gửi tiết kiệm. | Là quá trình tháo bỏ tài sản đảm bảo khỏi nghĩa vụ thế chấp. | Là hành động chấm dứt hợp đồng vay/gửi tiền trước hoặc đúng hạn. |
| Thời điểm | Xảy ra vào ngày cuối cùng của kỳ hạn hợp đồng. | Xảy ra sau khi đã hoàn thành toàn bộ nghĩa vụ trả nợ. | Có thể xảy ra bất kỳ lúc nào khách hàng yêu cầu (có thể bị phạt nếu trước hạn). |
| Hành động | Khách hàng trả hết nợ hoặc xin gia hạn (tái vay). Với tiết kiệm, có thể rút tiền hoặc gia hạn. | Ngân hàng trả lại giấy tờ gốc của tài sản đảm bảo cho khách hàng. | Khách hàng thanh toán toàn bộ gốc và lãi còn lại để đóng hợp đồng. |
| Mục đích | Hoàn thành nghĩa vụ hợp đồng hoặc cơ cấu lại khoản vay/tiền gửi. | Lấy lại quyền sở hữu đầy đủ đối với tài sản đã thế chấp. | Chấm dứt hoàn toàn nghĩa vụ nợ hoặc rút vốn tiết kiệm. |
Việc phân biệt rõ ràng sẽ giúp bạn sử dụng đúng thuật ngữ và hiểu đúng quyền lợi, nghĩa vụ của mình khi làm việc với ngân hàng, đặc biệt là khi xử lý các vấn đề liên quan đến tài sản thế chấp, vay vốn thế chấp sổ đỏ.
Hai loại đáo hạn chính trong ngân hàng
Trong thực tế, chúng ta thường gặp hai hình thức đáo hạn phổ biến nhất là đáo hạn khoản vay và đáo hạn tiết kiệm.
Đáo hạn khoản vay
Đây là tình huống xảy ra khi hợp đồng vay của bạn kết thúc nhưng bạn chưa có đủ khả năng tài chính để trả hết toàn bộ số nợ còn lại. Lúc này, bạn có thể đề nghị ngân hàng cho “đáo hạn”, thực chất là một hình thức tái vay (hay còn gọi là cơ cấu lại thời hạn trả nợ).
Ngân hàng sẽ xem xét lịch sử tín dụng, tình hình tài chính hiện tại và khả năng trả nợ trong tương lai của bạn để quyết định có duyệt hay không. Nếu được chấp thuận, một hợp đồng mới hoặc phụ lục hợp đồng sẽ được ký kết với kỳ hạn mới, và bạn sẽ tiếp tục trả nợ theo lịch trình mới này. Khoản vay mới thường sẽ bao gồm cả phần nợ gốc còn lại và tiền lãi chưa thanh toán.
Đáo hạn tiết kiệm
Ngược lại với đáo hạn khoản vay, đáo hạn tiết kiệm đơn giản hơn rất nhiều. Khi sổ tiết kiệm của bạn đến ngày đáo hạn, bạn có hai lựa chọn:
- Tất toán: Bạn đến ngân hàng làm thủ tục rút cả gốc và lãi về.
- Gia hạn (Tái tục): Nếu bạn không đến làm thủ tục, hầu hết các ngân hàng sẽ tự động gia hạn sổ tiết kiệm của bạn sang một kỳ hạn mới tương đương. Lãi suất áp dụng cho kỳ hạn mới sẽ là lãi suất được niêm yết tại thời điểm gia hạn, có thể cao hơn hoặc thấp hơn so với kỳ trước.
Cách hoạt động của dịch vụ đáo hạn ngân hàng
Quy trình đáo hạn một khoản vay (cơ cấu lại nợ) thường diễn ra theo các bước sau, giúp bạn có cái nhìn tổng quan:
- Thông báo sắp đến hạn: Khi ngày đáo hạn sắp đến, ngân hàng thường sẽ gửi thông báo cho bạn để nhắc nhở về nghĩa vụ thanh toán.
- Đề nghị đáo hạn: Nếu nhận thấy mình không đủ khả năng thanh toán, bạn nên chủ động liên hệ với ngân hàng để thảo luận về phương án đáo hạn.
- Thẩm định lại: Ngân hàng sẽ yêu cầu bạn cung cấp các hồ sơ để đánh giá lại tình hình tài chính, nguồn thu nhập và khả năng trả nợ. Quá trình này tương tự như khi bạn làm hồ sơ vay vốn lần đầu.
- Phê duyệt và ký hợp đồng mới: Nếu hồ sơ của bạn được chấp thuận, hai bên sẽ ký kết phụ lục hợp đồng hoặc một hợp đồng tín dụng mới, trong đó quy định rõ về thời hạn vay mới, lãi suất, và lịch trả nợ chi tiết.
- Tiếp tục trả nợ: Bạn sẽ tiếp tục thực hiện nghĩa vụ trả nợ theo các điều khoản đã được cơ cấu lại.
Điều quan trọng cần nhớ là ngân hàng thực hiện đáo hạn thông qua việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, chứ không phải cho bạn vay một khoản tiền mới tinh để trả nợ cũ.
Các điều kiện để được chấp thuận đáo hạn là gì?
Không phải lúc nào yêu cầu đáo hạn cũng được chấp thuận. Ngân hàng sẽ dựa trên nhiều yếu tố để đưa ra quyết định cuối cùng, bao gồm:
- Lịch sử thanh toán: Bạn có luôn trả nợ đúng hạn trong quá khứ không? Đây là yếu tố quan trọng nhất cho thấy sự uy tín của bạn.
- Nguồn trả nợ hiện tại: Bạn cần chứng minh được mình có nguồn thu nhập ổn định (từ lương, kinh doanh…) để có thể tiếp tục trả nợ trong kỳ hạn mới.
- Tính khả thi của phương án: Kế hoạch kinh doanh hoặc mục đích sử dụng vốn của bạn có còn khả thi không?
- Sự hợp tác và thiện chí: Việc bạn chủ động liên hệ và trình bày khó khăn một cách trung thực sẽ được ngân hàng đánh giá cao.
- Chính sách nội bộ của ngân hàng: Mỗi ngân hàng có những quy định riêng về việc cơ cấu lại nợ cho khách hàng.
Về cơ bản, ngân hàng cần thấy rằng khó khăn của bạn chỉ là tạm thời và bạn hoàn toàn có khả năng phục hồi tài chính để hoàn thành nghĩa vụ.
Ưu điểm của dịch vụ đáo hạn
Khi được thực hiện đúng cách, đáo hạn khoản vay mang lại một số lợi ích thiết thực cho người đi vay:
- Tránh bị ghi nhận nợ xấu: Đây là lợi ích lớn nhất. Việc không trả nợ đúng hạn sẽ khiến bạn bị liệt vào danh sách nợ xấu trên hệ thống CIC, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vay vốn trong tương lai. Tìm hiểu thêm về nợ xấu là gì để hiểu rõ hơn về rủi ro này.
- Giảm áp lực tài chính: Bạn có thêm thời gian để xoay sở dòng tiền, giúp hoạt động kinh doanh hoặc cuộc sống không bị gián đoạn.
- Giữ lại tài sản thế chấp: Đáo hạn thành công giúp bạn tránh được nguy cơ bị ngân hàng siết nợ, phát mãi tài sản đảm bảo.
- Duy trì mối quan hệ tốt với ngân hàng: Thể hiện bạn là một khách hàng có trách nhiệm, dù gặp khó khăn vẫn tìm cách giải quyết.
Những rủi ro cần lưu ý
Bên cạnh những ưu điểm, việc đáo hạn cũng đi kèm với không ít rủi ro mà bạn cần phải lường trước:
- Chi phí phát sinh: Ngân hàng có thể thu thêm các loại phí như phí thẩm định, phí quản lý khoản vay khi bạn làm thủ tục đáo hạn.
- Lãi suất có thể cao hơn: Lãi suất cho kỳ hạn mới có thể được điều chỉnh cao hơn so với hợp đồng cũ, tùy thuộc vào chính sách của ngân hàng tại thời điểm đó.
- Gánh nặng nợ kéo dài: Việc kéo dài thời gian vay đồng nghĩa với việc tổng số tiền lãi bạn phải trả sẽ nhiều hơn.
- Rủi ro từ “dịch vụ đáo hạn” bên ngoài: Tuyệt đối cẩn thận với các dịch vụ đáo hạn “chợ đen”, tín dụng đen. Đây là hình thức vay nóng với lãi suất cắt cổ để trả nợ ngân hàng, tiềm ẩn nguy cơ lừa đảo và đẩy bạn vào vòng xoáy nợ nần không lối thoát.
- Ảnh hưởng tiềm tàng đến điểm tín dụng: Mặc dù giúp tránh nợ xấu, việc cơ cấu lại nợ vẫn có thể được ghi nhận và ảnh hưởng phần nào đến việc xét duyệt các khoản vay lớn sau này.
Quy định pháp luật về đáo hạn
Pháp luật Việt Nam hiện hành chưa có một định nghĩa chính thức nào cho “vay đáo hạn”. Tuy nhiên, hoạt động này được điều chỉnh gián tiếp thông qua các quy định về cơ cấu lại thời hạn trả nợ.
Cụ thể, Thông tư 39/2016/TT-NHNN (được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư 06/2023/TT-NHNN) của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có những quy định quan trọng:
- Tổ chức tín dụng không được cho vay để trả nợ một khoản vay khác tại chính tổ chức đó, hoặc trả nợ tại tổ chức tín dụng khác.
- Tuy nhiên, tổ chức tín dụng được quyền xem xét, quyết định cơ cấu lại thời hạn trả nợ trên cơ sở đề nghị của khách hàng và khả năng tài chính của mình.
Điều này có nghĩa là, ngân hàng không thể cho bạn vay một khoản mới để “đắp” vào khoản cũ. Thay vào đó, họ sẽ điều chỉnh (kéo dài) thời hạn của chính khoản vay hiện tại nếu bạn đáp ứng đủ điều kiện.
Cách xử lý khi đến kỳ đáo hạn khoản vay?
Nếu ngày đáo hạn đang đến gần và bạn cảm thấy lo lắng, hãy bình tĩnh và thực hiện theo các bước sau:
- Kiểm tra lại hợp đồng: Xem kỹ ngày đáo hạn chính xác, số tiền gốc và lãi cần trả.
- Đánh giá lại tài chính: Liệt kê tất cả các nguồn thu của bạn và xác định xem bạn có đủ tiền để trả nợ đúng hạn hay không.
- Liên hệ ngân hàng sớm: Đừng đợi đến ngày cuối cùng. Nếu bạn biết mình sẽ gặp khó khăn, hãy gọi điện hoặc đến trực tiếp chi nhánh ngân hàng đã vay vốn để trình bày tình hình.
- Chuẩn bị hồ sơ: Ngân hàng sẽ yêu cầu bạn cung cấp các giấy tờ chứng minh thu nhập, phương án kinh doanh… để họ có cơ sở xem xét.
- Thảo luận giải pháp: Cùng nhân viên tín dụng thảo luận về các phương án tốt nhất, có thể là gia hạn một phần hoặc toàn bộ khoản vay.
- Đọc kỹ hợp đồng mới: Nếu được chấp thuận gia hạn, hãy đọc thật kỹ các điều khoản trong phụ lục hợp đồng trước khi đặt bút ký.
Những lưu ý quan trọng khi vay đáo hạn
Để đảm bảo quyền lợi và sự an toàn cho bản thân, bạn hãy ghi nhớ những điều sau:
- Luôn làm việc trực tiếp với ngân hàng: Chỉ làm việc với ngân hàng nơi bạn vay vốn, tránh xa các dịch vụ đáo hạn tư nhân, tín dụng đen bên ngoài.
- Minh bạch về chi phí: Hỏi rõ về tất cả các loại phí liên quan và yêu cầu thể hiện rõ trong hợp đồng.
- Hiểu rõ lãi suất mới: Đảm bảo bạn biết chính xác lãi suất áp dụng cho thời gian gia hạn là bao nhiêu và cách tính như thế nào.
- Lên kế hoạch trả nợ cụ thể: Đáo hạn chỉ là giải pháp tạm thời. Bạn cần có một kế hoạch tài chính rõ ràng để trả dứt điểm khoản nợ.
- Giữ liên lạc: Luôn giữ liên lạc và cập nhật tình hình cho ngân hàng nếu có bất kỳ thay đổi nào về tài chính của bạn.
Kết bài
Đáo hạn ngân hàng là một phần không thể thiếu trong quá trình vay vốn và gửi tiết kiệm. Hiểu đúng bản chất của nó sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc quản lý tài chính cá nhân và doanh nghiệp. Đáo hạn khoản vay có thể là một “phao cứu sinh” khi bạn gặp khó khăn tạm thời, nhưng cũng cần được tiếp cận một cách cẩn trọng để tránh các rủi ro tiềm ẩn. Luôn ưu tiên làm việc trực tiếp với các tổ chức tín dụng uy tín và đọc kỹ mọi điều khoản.
Để tìm hiểu thêm các kiến thức tài chính an toàn và hữu ích, bạn có thể tham khảo thêm nhiều bài viết khác tại trang web của appvaytien.com.vn.
